Migren Nedir ?


Kronik bir rahatsızlık olan migren, Yunanca başın bir tarafındaki ağrı anlamına gelen “Hemikrania” kelimesinden üretilmiştir.

Bulantı, kusma, ışığa ve sese karşı hassasiyet belirtileri ile kendini gösteren migren ağrısı, 2 saatte de geçebilir, 72 saatte sürebilir. Migrenin kadınlarda görülmesi yüzde 20 iken erkeklerde bu oran yüzde 8’dir.

Migren ağrısı olduğunu düşündüğünüz zaman Nöroloji doktoruna başvurmanız gerekmektedir.

Migrenin üçte ikisi ise kalıtsal olup aile içinde görülür. Migren ağrısı için ilk olarak baş ağrısı ve bulantı için ilaçlar ve tetikleyici olan durumlardan uzak durmak öneriliyor. Ve migren hastası olanların birçoğu, ağrının başlayacağını bazı sinyallere göre hissedebiliyor ve önlem alabiliyorlar.


MİGRENİN NEDENLERİ?


Migrenin nedenlerinin en başında genetik faktörler gelir. Ailenizden birinde migren varsa migren hastası olma olasılığınız yüzde 40 civarında seyreder. Hem annesi hem babası migren hastası olan bir kişi ise yüzde 75 oranında bu ağrıları yaşayabilmektedir.

Bu hastalığın bir diğer nedenlerinden biri de hormonal değişimlerdir. Bu sebeple migren en çok kadınlarda görülür. Migren ağrısı kadınlarda, erkeklere göre 3 kat fazladır. Kadınlar adet döneminde şiddetli baş ağrısının çoğalmasını da migrene bağlayabiliriz.

Ayrıca fazla stres, fazla kafein alımı, doğum kontrol hapları, kan basıncındaki dengesizlik ve beslenme eksikliği de migren ağrılarına neden olan unsurlardandır.


MİGRENİ TETİKLEYEN ETKENLER


Migrenin gerçek mekanızması nedir tam olarak bulunamamıştır.

Nörovasküler bozukluk olarak nitelendirilen migren, serebral korteksin uyarılabilirliğinin artması ve beyinsapındaki trigeminal çekirdekte bulunan ağrı nöronlarının anormal bir şekilde kontrol edilmesiyle ilişkili olduğu düşünülmektedir.

Migreni tetikleyen nedenlerin başlıcaları şunlardır;

Lodos ve rüzgarlı hava gibi meteorolojik değişiklikler

Üzüntü, stres ve depresyon gibi psikolojik nedenler

Kalıtımsal yani aileden birinde migren olması

Çok uyuma ya da uykusuzluk

Uzun süre aç kalma veya aşırı yemek yemek

Aşırı derecede fiziksel aktivite sonucu yorulma

Adet ve regl dönemi

Stres ve kaygı

Aşırı alkol ve tütün ürünleri kullanımı

Bazı ilaçların yan etkileri

Belli başlı bazı besinler (Alkol, kafeinli içecekler, asitli içecekler, salam-sucuk-sosis gibi yiyecekler, turunçgiller, eski peynir, katkı maddeleri)


VESTİBÜLER MİGREN BELİRTİLERİ NELERDİR?


1- Migreninizin olması veya ailede migren öyküsünün olması.

2- Vertigo bile denebilecek baş dönmeleri ve dengesizlik hissi yaşamak.

Vertigoda çevrenizin sizin etrafınızda döndüğünü hissedilir.

Vestibüler belirtiler en az 5 dakika ile 72 saat sürüyorsa ki bazen haftalarla aylarla sürebilir,

Bu baş dönmeleri esnasında migren baş ağrısı da eşlik edebilir de etmeyebilir de.

Sinüzit ağrısı olarak yorumlanan ağrıların çoğu da buna dahildir, çünkü yapılan bir araştırma sinüzit ağrısı olarak tanı konulan hastalarda %88’inin migren olduğu ortaya konmuştur.

Migren bazen alında, sinüsler üzerinde basınç şeklinde hissedilebilir.

3- Baş dönmesinin şiddetinin zaman içerisinde değişiklik göstermesi.

4- Baş dönmesi atakları yaşadığınız esnada klasik migren belirtilerinin yaşanması.(baş ağrısı, ses ışık ve koku hassasiyeti, başta zonklama, bulantı, kusma, göze görünen zikzak parlak çizgiler şeklinde aura, kulak çınlaması)

5- Baş dönmesi belirtilerinin migren tetikleyicilerle artması.

6- Baş dönmelerinin yaşam kalitenizi belirgin biçimde azaltması.

Eğer bu 6 belirti sizde mevcutsa büyük olasılıkla vestibüler migreniniz var.

Bu durumda nöroloji ve kulak burun boğaz uzmanı tarafından durumun teyit edilerek tedaviye alınması gerekir.

Vestibüler migren tedavisi migren tedavisi gibidir ama bazı ekler içerir.

Tedavide, migren tetikleyici bazı yiyecekler (yoğurt gibi mayalı yiyeceklerden uzak durmak, çikolata, alkol, kafein vb) migren koruyucu ilaçlarla tedavi, vestibüler rehabilitasyon, düzenli uyku ve egzersiz önerilir.


MİGRENE NE İYİ GELİR?


Migren hastaları için, hayatlarını zehir eden özellikle şiddetli baş ağrılarını kesecek doğal çözümler önemlidir. Migren ağrısı için verilen ağrı kesiciler dışında evde bu sancıyı kesecek bazı yöntemleri bilmek yararlarına olacaktır. İlk olarak migren ağrısını tetikleyen ve yukarıdaki ilgili haber içinde verilen yiyeceklerden uzak bir beslenme alışkanlığı edinilmesi gerekir.

Migren ağrısına iyi gelen bazı yöntemleri şu şekilde sıralayabiliriz;

1- BOL SU İÇMEK

Şiddetli baş ağrısı olan migren, vücudun susuz kalması nedeniyle ortaya çıkabilir. Bu yüzden baş dönmesi ve bulantı gibi belirtiler kendini gösterebilir. Migren ağrısı için ilk olarak dehidrasyon kaybını kapatacak kadar su içmekle başlanabilir.

2- IŞIK VE SESTEN UZAKLAŞMAK

Migren belirtileri içinde yer alan ışık ve ses hassasiyeti, aynı zamanda ağrıyı tetikleyebilir. Bu yüzden ilk olarak ışığın az olduğu, koyu renk perdeler ile kapatılmış veya göz bandı ile ışık kesilebilir. Aynı şekilde şiddetli sesten de uzak durmak migren ağrısını hafifletir.

3- MASAJ YAPMAK

Migren ağrısına basınç uygulaması ile azaltmak mümkün. Bunun için nane ve okaliptüs gibi ferahlatıcı kokular içeren yağlar ile birlikte masaj yapılabilir. İki kaşınızın tam ortasına işaret parmağınızı bastırın ve 3 santim yukarı kaydırarak burada 30 saniye basınç uygulayarak bekleyin. Aynı işlemi 5-6 defa tekrarlayabilirsiniz.

4- SOĞUK KOMPRES YAPMAK

Şiddetli baş ağrıları için önerilen soğuk kompres uygulaması için bir havluyu önce ıslatıp sonra nemli kalacak şekilde sıktıktan sonra buzlukta 15-20 dakika bekletin. Sonrasında havluyu ensenin üst kısmı ile başın tepe noktasına gelecek şekilde yerleştirin. Bu şekilde biraz beklemek baş ağrısını hafifletecektir.

5- LAVANTA BUHARI UYGULAMAK

Lavantanın baş ağrılarını hafiflettiği ve geçirdiği bilinmektedir. Aynı şekilde migren ağrısı için lavanta buharı faydalı olmaktadır. Bir litre kaynamış su içine damlatılacak 6 damla lavanta yağı ile yapılacak buhar banyosu migren agrısının hafiflemesine yardımcı olacaktır.

6- GÜMÜŞDÜĞME BİTKİSİ KÜRÜ

Migren ağrısı için yüzyıllardır kullanılan ve migren önleyici olarak bir bitkidir gümüşdüğme bitkisi. Ayçiçeği ailesinden olan bu bitki için önerilen günlük doz ise 250 mg’dır. Bu miktarı, ister hap şeklinde isterseniz yapraklarından yapacağınız çay ile veya yaprakları direkt olarak yiyerek alabilirsiniz. Gümüşdüğme bitkisi içinde bulunan partenolid adlı bir bileşenin beyindeki kan damarlarının kasılmasını durdurması ve enflamasyonu önlemesi gibi özellikleri ile migrene iyi geldiği bilinmektedir.

7- VEBA OTU KÜRÜ

Migrene iyi gelen bitkilerden bir tanesi veba otudur. Petasites olarak da bilinen bu ot içeriğinde yer alan izopetasin ve petasin adlı bileşenler ile spazm çözücü ve enflamasyonu azaltıcı özelliği vardır. Günlük olarak 50-100 mg olarak önerilen dozunu kapsül, özütü veya tozu şeklinde kullanarak alabilirsiniz.

8- MUZ YEMEK

Muz, içeriğindeki vitamin ve mineraller nedeniyle baş ağrılarına iyi gelmektedir. Migren ağrınızın başladığı vakit, bir adet muzu yiyerek ağrıyı hafiftletmek mümkün. Diğer yandan muz kabuğu ve buz ile soğuk kompres de yine migren ağrısını hafifletmektedir.

9- ZENCEFİL

Zencefilin insan sağlığına faydaları inanılmazdır. Birçok hastalığa iyi gelen zencefil, migren ağrıları için de önerilmektedir. Doğal bir ağrı kesici olan zencefil, aynı zamanda migrenle ile birlikte görülen bulantı ve kusma gibi belirtilerin ortadan kaldırılmasını sağlar ve hastanın ferahlamasını, böylece migrenin hafiflemesine yardımcı olur.

10- FESLEĞEN YAĞI

Fesleğen otundan elde edilen fesleğen yağının birçok faydası vardır. Migren ağrısına iyi gelen yönleri ise stresi azaltması, mide bulantısı, kusma ve krampları tedavi etmesidir. Migren ağrısı için fesleğen yağından koklamak bile yeterli olabilmektedir. Veya fesleğen yağı ile şakaklara yapılacak birkaç dakika masaj da yine migren ağrısının hafiflemesine yardımcı olur. Bir diğer farklı yöntem ise 5 damla fesleğen yağı damlatılmış soğuk suya batırılan bez veya havlu ile alnınıza yapacağınız soğuk kompres de migrene iyi gelir.


HAMİLELİKTE MİGREN AĞRILARI


Baş ağrısına hamile kadınlarda çok sık rastlandığı gibi gebelik sırasında da sık görülen şikayetlerden birisidir. Adet dönemi, menopoz, gebelik ve hatta doğum kontrol hapları gibi hormonal ilaçların migren tipi ağrıları etkilemesi migrenin oluşumunda kadınlık hormonlarının (özellikle östrojen) önemli rol oynadığını söylemiştik.

Migren baş ağrıları gebeliğin genellikle ilk aylarında sık görülür, son aylarda daha az görülür. Migren çoğunlukla gebeliğin ilk 3 ayından sonra rahatlar ama bazen bunun tersi de olabilir.

Bazı hamileler daha önce olmadığı halde migrenle ilk defa gebelikleri sırasında karşılaşabilirler. Doğum sonrasında migren ağrılarının devam etmesine sık rastlanır ancak emziren annelerde daha az ağrı olduğu görülmüştür.

Yapılan araştırmalarda tedavi edilse de edilmese de migrenin gebeliğin gelişimi veya sonuçları ile ilgili her hangi bir kötü etki yapmadığı gösterilmiştir.

Migren Tedavisi


Migren tedavisinde kullanılan ilaçlar, baş ağrısı atakları sırasında ağrıyı ortadan kaldırmada ya da eşlik eden bulantı, kusma gibi belirtileri durdurmada veya sık gelen baş ağrısı ataklarının sıklığını kontrol etmeye yardımcı olabilir. Migren tedavisine yönelik birçok ilaç mevcuttur.

Epilepsi, hipertansiyon, depresyon gibi başka hastalıkları tedavi etmek için kullanılan bazı ilaçların, aynı zamanda migreni önlemeye veya rahatlatmaya yardımcı olduğu bilinir. Yeni dönem tedaviler arasında aynı zamanda estetikte de kullanılan botoks tedavisi de yer alır.

Kas gevşetici etkisi iyi bilinen botoksun ayrıca ağrıya neden olan bir takım kimyasal maddeleri de etkilediği varsayımından yola çıkılarak yapılan çalışmalarda, bu ilacın migren tipi başağrısı ve gerilim tipi başağrısında da yararlı olabileceğini belirtlen eden sonuçlar var.

Özellikle, uzun süredir başağrısı olan ve çeşitli tedavi yöntemlerinden yararlanmayan, kullandıkları ilaçların yan etkilerini tolere edemeyen hastalara da botoks tedavisi önerilebiliyor.


Migren Türleri


HEMİPLEJİK MİGREN

Yetişkinlere oranla çocuklarda daha sık görülen bu migren türü, kronik nöbetler halinde kendini gösterir. Bu migren türünün tanısında en önemli detay, belli bir bölgeyi kapsayan felç durumudur ve migrenin şiddetine bağlı olarak 15 dakika-bir saat arasında devam edebilir. Baş ağrısı, inme ile benzer olabileceğinden, hemen bir doktora danışılması faydalı olacaktır.

AURALI MIGREN

Migrenin öncesinde veya gerçekleştiği sırada yüzde ve ellerde oluşan karıncalanma; gözde ışık fazlalığı oluşumunun sonrasında gelen migren ağrısına eşlik eder. Normal migrende oluşan yoğun baş ağrısı, ışığa ve sese hassasiyet ve bulantı belirtileri görülür, öncesinde de duygusal bozukluklar ve geçici olarak görme problemleri kendini gösterir.

ABDOMİNAL MİGREN

Çoğunlukla çocuklarda, nadiren de olsa yetişkinlerde görülen ve baş ağrısına da neden olabilen şiddetli karın ağrıları içerir. Normal bir migren rahatsızlığında olduğu gibi şiddetli baş ağrısı içermemekle birlikte kendini tekrarlayan şiddetli bulantı ve kusma atakları görülebilir.

MENSTRÜEL MİGREN

Kadınların baş ağrısı olarak bilinmesinin nedeni erkeklere oranla kadınlarda üç kat daha fazla görülmesinden kaynaklanıyor. Atakların özellikle adet dönemlerinde şiddetli migren atakları şeklinde görülmesi sebebiyle menstrüel migren adını almıştır. Genel olarak adet öncesi başlayan ağrılar birkaç gün de sürebilir ve beraberinde ruhsal değişim ile kramplar oluşur.

GÖZ MİGRENİ (OKÜLER MİGREN)

Geçici spazma bağlı olarak gözü besleyen damarlarda oluşur ve semptomları genellikle geçici ve ağrısızdır. Retinal ve oftalmoplejik olarak iki farklı türe sahiptir. Retinal migren, tek bir gözde tekrarlayan görsel rahatsızlıktır ve geçicidir. Semptomları yaklaşık 30 dakika sürer. Oftalmoplejik migren ise, daha nadir görülür ve göz hareketlerini kontrol eden sinirlerin felcine bağlı olarak görme kısıtlılığı ve bozukluğu, göz kapağı düşüklüğü, şaşılık, göz bebeğinde büyüme belirtileriyle kendini gösterir.

VESTİBÜLER MİGREN (BAŞ AĞRILI VERTİGO)

Migren maalesef ülkemizde iyi tanınan bir rahatsızlık olmadığından hastalar ilk etapta kendilerini sinüzit zannederler. Baş ağrısı ile ya da baş ağrısı yaşanmaksızın oluşan vertigo ve beraberinde gelişen bulguların izlendiği krizler halinde gelen bu atakların tanısı doktorlar tarafından çok zor konulabilir. Çoğunlukla gençlerde ve orta yaş kadınlarda, adet dönemlerine rastlayan krizler görülür. Algı bozukluğu, baş dönmesi, ışık ve ses hassasiyeti oluşabilir. Bazı hastalarda baygınlık derecesine varan ciddi baş dönmeleri de yaşanabilir.

KRONİK MİGREN

15 gün veya daha fazla süren migren türüdür. Çoğu insan bu ağrılı ataklardan ayda bir ya da iki kez geçirebilir ancak bu durum normal hayatlarını sürdürebilmelerine engel değildir. Migren rahatsızlığının kronik hale dönüşmesinde fazla ilaç kullanımının rolü büyüktür. Kronik migren tedavilerinin arasında ilacın yanında akupunktur ve botoks yer alır. Beyinden çıkan sinirlerin sıkışması sonucu ortaya çıkan migren ağrılarında kaşlar arasındaki ve şakaklardaki noktalara uygulanan botoks etkilidir ancak her migren tipine etki etmez. Etkisi yaklaşık altı ay süren botoksun etkisi bitince kaslarınız çalışmaya devam edeceğinden migren ağrılarınız da tekrar başlayabilir.


Migrenin Neden Olabileceği İstenmeyen Sonuçlar


Bazen migren ağrısını kontrol etmeye çalışmak farklı sorunların oluşmasına neden olabilir;

Mide ve bağırsak hastalıkları: Bazı yüksek doz veya uzun bir süre alınan ağrı kesiciler, özellikle karın ağrısı, kanama, gastrit, ülser gibi mide ya da bağırsak hastalıklarına sebep olabilir.

Aşırı ilaç kullanımı sonucunda baş ağrısı: Son üç ay içerisinde ayda on günden fazla yüksek doz reçeteli veya reçetesiz ilaç almak ciddi, hiç geçmeyen, sürekli olabilen ilaç aşırı kullanım baş ağrısına neden olabilir.

Aşırı ilaç kullanımı baş ağrısı, ilaçların ağrı giderici özelliklerini kaybetmesi ve kendileri baş ağrısına neden olmaya başladıklarında ortaya çıkar. Bu kısır döngü daha fazla ağrı kesici kullanmayı gerektirebilir. Ancak bu da ağrıyı gidermemekle birlikte sadece baş ağrısının daha da kronik hale gelmesine sebep olacaktır.

Serotonin sendromu: Serotonin sendromu nadir fakat potansiyel olarak yaşamı tehdit eden vücudun aşırı serotonine maruz kalmasıdır. Serotonin sendromu açısından dikkatli olunmalı ve ilaçlar doctor kontrolünde kullanılmalıdır.

Kronik migren: Migren atakları süreğen hale gelebilir. Son üç ayda içerisinde ayda 15 gün veya daha fazla ağrılı gün sayısı olan kişilerin kronik migren açısından nöroloji uzmanı ile görüşmeleri önerilir.

Migren statusu: Migren atağı tedavi edilmezse veya yetersiz tedavi edildiği durumda 4 ila 72 saat sürebilir. Üç günden uzun süren şiddetli migren atakları “migren statusu” denilir.

İnfarkt (damar tıkanıklığı) olmadan inatçı aura: Genellikle aura denilen geçici nörolojik bozukluklar baş ağrısı başladıktan sonra geçer. Ancak bazen aura ağrı düzeldikten sonra da devam eder ve bir haftadan fazla sürebilir. İnatçı aura durumunda beyin mutlaka radyolojik olarak MR ile görüntülenmelidir ve beyinde doku hasarı veya başka herhangi bir sorun olmadığı teyid edilmelidir.

Migrenöz infarkt (beyin damar tıkanıklığı): Bir saatten daha uzun süren aura olduğu durumda olası beyin damar tıkanıklığı açısından bir nöroloji uzmanı ile görüşülmesi önerilir. Doktorunuz olası beyin damar tıkanıklığı ya da kanamasını dışlamak için için beyin görüntülemesi isteyebilir.